|
پیرو گزارش قبلی درباره ی اقدامات اخیر سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، و تداخل آن با حیطه ی عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران، ادامه ی فعالیت‌های انجام شده از طرف انجمن علمی روانپزشکان ایران به اطلاع می‌رسد:
1- با توجه به این که اقدامات و اظهارنظرهای انجامشده توسط مسؤولان سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، مبنی بر صدور مجوز برای روان‌درمانی توسط آن سازمان، در تداخل با حیطه ی درمان و پزشکی، و به ویژه در تداخل با وظایف و اختیارات سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی است، انجمن روانپزشکان ایران در تاریخ 22/2/93 در نامه‌ای خطاب به رییس محترم سازمان نظام پزشکی، ضمن اعلام موضوع به ایشان، خواستار اعلام نظر آن سازمان، و نیز وقت ملاقات حضوری برای اعضای هیأت مدیره ی انجمن شد تا به طور حضوری مراتب به اطلاع ایشان رسانده شود و برای اقدامات لازم بعدی برنامه ریزی شود. بدیهی است، سازمان نظامپزشکی، به عنوان سازمانی که متولی امور مرتبط با فعالیت حرف مختلف پزشکی است، نقشی اساسی در پی‌گیری اینگونه مسایل خواهد داشت. نامه ی انجمن روانپزشکان ایران به رییس محترم سازمان نظام پزشکی به پیوست این ایمیل، برای اطلاع شما، ارسال شده است.
2- در ادامهی پی گیری های قبلی و بعد از ارسال نامه ای خطاب به وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، از طرف جناب آقای دکتر هاشمی، وزیر محترم بهداشت، از اعضای هیأت مدیره ی انجمن دعوت شد تا در تاریخ 22/2/93 در جلسه ای برای بررسی موضوع حاضر شوند. در این جلسه، علاوه بر اعضای هیأت مدیره ی انجمن، شماری از مسؤولان وزارت بهداشت، و نیز نایب رییس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس حضور داشتند. بعد از طرح موضوع از طرف اعضای هیأت مدیره ی انجمن و ارایه ی گزارشهای مسؤولان وزارت بهداشت، و بحث و گفت‌وگو درباره ی آن، جناب آقای دکتر هاشمی به بخش های مختلف وزارت بهداشت، برای بررسی و پی گیری موضوع، مأموریت هایی دادند و با آگاهی و احاطه ای که ایشان به مسایل مربوط به سلامت و سلامت روان دارند، ضمن اعلام این که این مشکلات با پی‌گیری جدی وزارت بهداشت مرتفع خواهد شد، به اعضای هیأت مدیره ی انجمن هم توصیه کردند که با آرامش و به طور جدی پیگیر این مسایل و در ارتباط با وزارت بهداشت باشند، و با آرامش و اطمینان، به خدمات خود برای کمک به بیماران روان پزشکی و جامعه ادامه دهند.
خوشبختانه، با آگاهی و احساس مسؤولیتی که در مسؤولان محترم وزارت بهداشت در زمینه ی سلامت جامعه وجود دارد، امیدواریم که با پی گیری هایی که توسط انجمن همچنان انجام خواهد شد، در نهایت شرایطی فراهم شود تا بتوانیم بهتر از قبل وظایف خود در قبال مردم و جامعه را انجام دهیم.
گزارش اقدامات و پیگیریهای بعدی انجمن، متعاقباً به اطلاع همکاران عزیز خواهد رسید.
*****
جناب آقای دکتر علیرضا زالی
رییس محترم سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران
با سلام و احترام،
همان گونه که مستحضرید بیماری‌های روانی سهمی بسیار بالا در بار بیماری‌ها دارند و طبیعتاً بخش‌های مختلف نظام سلامت، بر طبق قانون، مسؤولیت‌های مشخصی در قبال آن دارند. سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران بر اساس اهداف خود و از جمله برای پیش‌برد و اصلاح امور پزشکی، حفظ و حمایت از حقوق بیماران، و نیز حفظ و حمایت از حقوق شاغلان حِرَف پزشکی و تلاش در جهت حسن اجرای موازین و مقررات و قوانین مربوط به امور پزشکی تشکیل شده است. سابقه‌ی عملکرد درخشان سازمان نظام پزشکی، به عنوان یکی از اصلی‌ترین، قدیمی‌ترین و خوش‌نام‌ترین نهادهای مرتبط با امور پزشکی و درمانی، مؤید نقش نظارتی دقیق این سازمان و جایگاه برجسته‌ی آن در سلامت و کیفیت خدمات پزشکی و درمانی کشورمان است. با وجود نیاز به انسجام در سیاست‌گذاری و نظارت‌های مرتبط با سلامت، گاهی مداخلات سازمان‌هایی که طبق قانون نقشی در امور پزشکی و درمانی ندارند، منجر به چندگانگی در سیاست‌گذاری، اجرا و نظارت بر افراد و نهادهای ارایه‌دهنده‌ی خدمات سلامت می‌شوند که طبیعتاً تأثیر سوء آن در درجه‌ی اول بر سلامت جامعه و مردم خواهد بود.
همان طور که مستحضرید، «روان‌درمانی» یکی از انواع مداخلات درمانی و پزشکی است که طبیعتاً و برطبق قوانین جمهوری اسلامی ایران سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی، ارزیابی و نظارت بر آن برعهده‌ی وزارت بهداشت و سازمان نظام پزشکی است. در حالی که در برخی اظهارنظرهای اخیر مسؤولان محترم سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، مواردی وجود دارد که آشکارا تداخل و تعرض در حیطه‌ی وظایف و اختیارات وزارت بهداشت، و سازمان نظام پزشکی به شمار می‌رود. از جمله رییس محترم سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، در تاریخ 23/1/1393 در نامه‌ای خطاب به وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی تقاضای توقف فلوشیپ روان‌درمانی را کرده‌اند، در حالی که این فلوشیپ، مانند تمام دوره‌های تحصیلی تکمیلی و فوق‌تخصصی پزشکی، بعد از طی مراحل کارشناسی مختلف، و تأیید کمیته‌ها و کمیسیون‌های مرتبط در وزارت بهداشت، به امضای وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی رسیده است. در موردی دیگر، معاون محترم انتظامی و رسیدگی به تخلفات صنفی و حرفه‌ای سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره در گفت‌وگو با سایت «میگنا» اعلام کرده است که «چنانچه هر فردی با هر تخصصی بدون مجوز سازمان نظام روان‌شناسی، مبادرت به امر روان‌درمانی و مشاوره نماید به عنوان متخلف با وی برخورد قانونی خواهد شد». بدیهی است که اگر منظور ایشان متخصصان روان‌پزشکی هم بوده باشد، این گفته‌شان خارج از محدوده‌ی وظایف و اختیارات سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره است، که به صراحت قانون تشکیل آن سازمان، تنها بر عملکرد حرفه‌ای اعضای آن، یعنی روان‌شناسان و مشاوران، و آن هم فقط در زمینه‌ی «خدمات روان‌شناسی و مشاوره»، و نه روان‌درمانی، نظارت دارد.
موارد زیر در ارتباط با مغایرت این ادعاها با قوانین مصوب به استحضار جناب عالی می‌رسد:
1. طبق ماده‌ی 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکي و دارويي و مواد خوردني و آشاميدني (مصوب سال 1334 و اصلاحات مصوب سال 1374) هر گونه فعالیت پزشکی نیازمند اخذ مجوز و پروانه از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و برای کسانی که بدون مجوز و پروانه‌ی این وزارت اقدام به فعالیت‌های مرتبط با درمان و پزشکی نمایند، مجازات‌هایی تعیین شده است. با این ترتیب، بدیهی است که انجام «روان‌درمانی» که یکی از مداخلات درمانی و پزشکی محسوب می‌شود، تنها توسط افرادی امکان‌پذیر است که مجوزها و پروانه‌های لازم را از آن وزارت اخذ کرده باشند و هرگونه فعالیت افراد دیگر به عنوان «دخالت غیرمجاز در امور پزشکی» جرم تلقی شده و مستوجب مجازات است.
2. طبق ماده‌ی 8 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مصوب سال 1364) کلیه‌ی مؤسسات و واحدهای بهداشتی و درمانی و پزشکی کشور که از طریق بخش خصوصی و غیردولتی در امر بهداشت و درمان فعالیت دارند باید تحت نظارت و کنترل و برنامه‌ریزی این وزارتخانه قرار گیرند. با این ترتیب، پیدا است که هر واحد و مؤسسه‌ای که قرار باشد در آن «روان‌درمانی» انجام شود نیز باید تحت نظارت و کنترل و برنامه‌ریزی وزارت بهداشت باشد و بنابراین، صدور پروانه برای اشتغال به روان‌درمانی به افراد و نیز صدور مجوز برای مراکزی که در آن روان‌درمانی انجام می‌شود، توسط سازمان‌های دیگر مغایر با قانون تشکیل وزارت بهداشت خواهد بود.
3. طبق ماده‌ی 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مصوب سال 1364) ﺳﯿﺎﺳﺖﮔﺬاري، ﺗﻌﯿﯿﻦ ﺧﻂ ﻣﺸﯽ و ﺑﺮﻧﺎﻣﻪرﯾﺰي آﻣﻮزﺷﯽ ﭘﺰﺷﮑﯽ ﺑﻪ ﻋﻬﺪه‌ی اﯾﻦ وزارت اﺳﺖ؛ و آشکار است که خواسته‌ی مطروح در نامه‌ی رییس محترم سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره، مبنی بر توقف فلوشیپ روان‌درمانی، دخالت آشکار در حیطه‌ی عملکرد و اختیارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
4. مستند ادعاکنندگان در این زمینه قانون تشکیل سازمان نظام روان‌شناسی و مشاوره‌ی جمهوری اسلامی ایران (مصوب سال 1382) است که متأسفانه با تفسیر خاص خود از متن قانون، شمول آن بر «روان‌درمانی» را در نظر می‌گیرند، در حالی که مطالعه‌ی متن این قانون نشان می‌دهد که حتا یک بار در وظایف و اختیارات این سازمان اشاره‌ای به روان‌درمانی نشده است و حیطه‌ی عملکرد آن تنها به «خدمات روان‌شناسی و مشاوره» محدود شده است. مطالعه‌ی مشروح مذاکرات مجلس در زمان تصویب این قانون هم نشان می‌دهد که قانون‌گذاران به‌درستی و بادقت متوجه بوده‌اند که این سازمان نباید با امور درمانی و پزشکی تداخل داشته باشد و چندین بار این مسأله طرح شد و در پاسخ از طرف ارایه‌دهندگان این طرح اعلام شده است که منظور از مشاوره در این طرح «مشاوره‌های غیردرمانی» است و طبیعتاً نمی‌توان از آن شمول بر روان‌درمانی را تلقی کرد.
ضمن تأکید بر لزوم نظارت عالیه‌ی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران بر کلیه‌ی امور مرتبط با سلامت و سلامت روان جامعه، و با توجه به مخاطراتی که دخالت سازمان‌های غیرمرتبط با امور پزشکی و درمانی برای سلامت بیماران و جامعه خواهد داشت، تقاضا داریم دستور فرمایید موضوع به طور جدی در آن سازمان طرح و پی‌گیری شود، و ضمن اعلام نظر آن سازمان در زمینه‌ی اقدامات اخیر سازمان نظام روان‌شناسی، ترتیبی داده شود تا با سازمان‌دهی درست ارایه‌دهندگان خدمات سلامت روان در جامعه، بتوانیم گام‌هایی استوار در جهت ارتقای سلامت جامعه برداریم، و نه آن که مداخلات افراد و سازمان‌های غیرمرتبط باعث ضرر و زیان به مردم عزیزمان شود. در پایان، ضمن تشکر از توجه جناب عالی و اطمینان از دقت نظر شما تقاضا داریم دستور فرمایید وقتی برای ملاقات حضوری اعضای هیأت مدیره‌ی انجمن علمی روانپزشکان ایران با جناب عالی و ارایه‌ی نظرات تفصیلی اختصاص داده شود.
با سپاس از توجه جناب عالی
دکتر احمد جلیلی
رییس انجمن علمی روانپزشکان ایران
|