همان گونه که مستحضرید، اخیراً اقدامات و اظهارنظرهایی از طرف سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ی جمهوری اسلامی ایران انجام شده است که به نوعی تداخل در حیطه ی عملکرد و اختیارات و وظایف وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و نیز سازمان نظام پزشکی جمهوری اسلامی ایران به شمار میرود.
هیأت مدیره ی انجمن علمی روانپزشکان ایران، بعد از اطلاع از این اقدامات، بلافاصله در تاریخ 1/2/1393 جلسه ای اضطراری را برای بررسی این موضوع و تصمیم گیری درباره ی اقدامات متناسب و لازم برگزار کرد. در این جلسه که با حضور تمام اعضای هیأت مدیره تشکیل شده بود، موضوع از جنبه های مختلف بررسی شد و با موافقت و تأکید همه ی اعضای محترم هیأت مدیره مقرر شد اقدامات بعدی، با مطالعه ی دقیق پیشینه ی آن و جنبه های قانونی، به طور جدی پیگیری شود.
پیرو این جلسه، نامه ای از طرف انجمن علمی روانپزشکان ایران خطاب به وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی ارسال شد و ضمن تأکید بر اهمیت موضوع و مغایرت این اقدامات با قوانین مصوب، خواسته شده است تا موضوع در وزارت بهداشت طرح و پیگیری شود تا با تعریف دقیق استانداردها و حیطه ی مسؤولیتها و وظایف ارایه دهندگان خدمات سلامت روان، به ارتقای سلامت جامعه کمک شود.
امیدواریم با پی گیری مجدانه و دقیقی که رییس محترم انجمن معمول داشتهاند، و همدلی و احساس مسؤولیتی که در اعضای هیأت مدیره و همهی اعضای انجمن برای پیگیری دقیق و جدی مسایل مربوط به روانپزشکی وجود دارد، و با یاری گرفتن از نظرات و حمایت همه ی همکاران، اقدامات بعدی انجمن هم پیگیری شود که نتایج آن به اطلاع همکاران گرامی خواهد رسید.
***
جناب آقای دکتر سیدحسن قاضی زاده هاشمی
وزیر محترم بهداشت، درمان و آموزش پزشکی
با سلام و احترام
در تاریخ 23/1/1393 جناب آقای دکتر عباسعلی اللهیاری رئیس محترم سازمان نظام روانشناسی و مشاوره نامه ای خدمت جنابعالی نوشته و تقاضای توقف برنامه فلوشیب رواندرمانی را کرده اند.
جنابعالی نیک میدانید که «رواندرمانی» با روانپزشکی نوین زاده شده و در برنامه تحصیلی روانپزشکان از سالها پیش در ایران و همه کشورها و دانشگاههای جهان تخصصی وجود داشته است و بخش عمده ای از آموزش روانپزشکان به کسب مهارت در زمینه انجام رواندرمانی ها اختصاص دارد.
بنابراین ادعای ایشان مبنی بر انحصاری بودن این امر برای روانشناسان مطلبی است که با هیچ معیار جهانی و ملی مطابقت ندارد.
بدیهی است که «رواندرمانی»، یکی از مداخله های درمانی و پزشکی به شمار میرود و برطبق قوانین جمهوری اسلامی ایران کلیه مداخله های درمانی پزشکی و پیراپزشکی باید با نظارت و کسب مجوزهای مربوط از وزارت بهداشت انجام شود و بنابراین هرگونه مداخله بدون مجوز وزارت بهداشت با اخذ مجوز از سازمان های غیرمرتبط به عنوان دخالت غیرمجاز در امور پزشکی محسوب میشود. مستندات مربوط به پیوست این نامه تقدیم شده است.
در چنین شرایطی مداخله سازمان نظام روان شناسی در امور مربوط به روان درمانی و تقاضای ایشان برای حذف برنامه فلوشیب رواندرمانی عجیب می نماید.
ضمن تأکید بر لزوم نظارت عالیه ی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر کلیه ی امور مرتبط با سلامت روان جامعه، و با توجه به مخاطراتی که دخالت سازمانهای غیرمرتبط با امور پزشکی و درمانی برای سلامت بیماران و جامعه خواهد داشت، لازم است موضوع به طور جدی در وزارت بهداشت طرح و پیگیری شود، تا با تعریف دقیق استانداردها و حیطه ی مسؤولیتها و وظایف ارایهدهندگان خدمات سلامت روان، به ارتقای سلامت جامعه کمک شود، و تداخل عملکردها و مداخله های افراد و سازمانهای غیرمرتبط باعث ضرر و زیان به مردم عزیزمان نشود.
دکتر احمد جلیلی
رئیس انجمن علمی روانپزشکان ایران
پیوست
بررسی مختصر قوانین مرتبط با تداخل برخی اقدامات سازمانهای غیرمرتبط، با وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، در حوزه ی رواندرمانی
براساس مطالعات متعدد در ایران و جهان، بیماریهای روانی سهمی بسیار بالا در بار بیماریها دارند و طبیعتاً وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی با توجه به وظایفی که قانون بر عهده ی آن گذاشته مسؤول حفظ و ارتقای سلامت روان در جامعه است. با توجه به نیاز به سیاستگذاری، اجرا و ارزیابی نظاممند فرایندها و سازمانهای مرتبط با درمان و سلامت، قانونگذار این مسؤولیت را بر عهده ی وزارت بهداشت گذاشته است، تا با نیازسنجی و برنامه ریزیهای مرتبط با اولویتهای سلامت جامعه در این زمینه اقدام کند.
با وجود نیاز به انسجام در سیاستگذاریهای مرتبط با سلامت، گاهی مداخلات سازمانهایی که بر طبق قانون نقشی در امور پزشکی و درمانی ندارند، منجر به چندگانگی در سیاستگذاری، اجرا و نظارت بر افراد و نهادهای ارایه دهندهی خدمات سلامت میشود که طبیعتاً تأثیر سوء آن در درجه ی اول بر سلامت جامعه و مردم خواهد بود.
متأسفانه، اخیراً شاهد اقداماتی از طرف سازمانهای غیرمرتبط با امور پزشکی و درمان هستیم که آشکارا در تداخل با عملکرد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، و سازمان نظام پزشکی به شمار میرود. در برخی از این اقدامات ادعا میشود که برنامه ریزی و نظارت بر امور مربوط به «رواندرمانیها»، که بدون تردید بخشی از مداخلات پزشکی و درمانی محسوب میشوند، در زیرمجموعه ی وظایف و اختیارات سازمان نظام روانشناسی و مشاوره قرار دارد.
در زیر به اختصار مغایرتهای این ادعاها با قوانین مصوب جمهوری اسلامی ایران ذکر شده است:
1. طبق ماده ی 3 قانون مربوط به مقررات امور پزشکی و دارویی و مواد خوردنی و آشامیدنی (مصوب سال 1334 و اصلاحات مصوب سال 1374) هرگونه فعالیت پزشکی نیازمند اخذ مجوز و پروانه از وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است و برای کسانی که بدون مجوز و پروانه ی این وزارت اقدام به فعالیتهای مرتبط با درمان و پزشکی نمایند، مجازاتهایی تعیین شده است. با این ترتیب، بدیهی است که انجام «رواندرمانی»، که یکی از مداخلات درمانی و پزشکی محسوب میشود، تنها توسط افرادی امکانپذیر است که مجوزها و پروانههای لازم را از آن وزارت اخذ کرده باشند و هرگونه فعالیت افراد دیگر به عنوان «دخالت غیرمجاز در امور پزشکی» جرم تلقی شده و مستوجب مجازات است.
2. طبق ماده ی 8 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مصوب سال 1364) کلیهی مؤسسات و واحدهای بهداشتی و درمانی و پزشکی کشور که از طریق بخش خصوصی و غیردولتی در امر بهداشت و درمان فعالیت دارند باید تحت نظارت و کنترل و برنامهریزی این وزارتخانه قرار گیرند. با این ترتیب، پیدا است که هر واحد و مؤسسهای که قرار باشد در آن «رواندرمانی» انجام شود نیز باید تحت نظارت و کنترل و برنامهریزی وزارت بهداشت باشد و بنابراین، صدور پروانه برای اشتغال به رواندرمانی به افراد و نیز صدور مجوز برای مراکزی که در آن رواندرمانی انجام میشود، توسط سازمانهای دیگر مغایر با قانون تشکیل وزارت بهداشت است.
3. طبق ماده ی 7 قانون تشکیل وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی (مصوب سال 1364) سیاستگذاری، تعیین خط مشی و برنامهریزی آموزشی پزشکی به عهده ی این وزارت است و آشکار است که خواسته ی مطروح در نامهی اخیر رییس محترم سازمان نظام روانشناسی و مشاوره، مبتنی بر توقف برنامه ی فلوشیب رواندرمانی، دخالت آشکار در حیطهی عملکرد و اختیارات وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است.
4. مستند ادعاکنندگان در این زمینه قانون تشکیل سازمان نظام روانشناسی و مشاوره ی جمهوری اسلامی ایران (مصوب سال 1382) است که متأسفانه با تحریف متن قانون، شمول آن بر رواندرمانی را در نظر میگیرند، در حالی که مطالعه ی متن این قانون نشان میدهد که حتا یک بار در وظایف و اختیارات این سازمان اشارهای به «رواندرمانی» نشده است و حیطه ی عملکرد آن تنها به «خدمات روانشناسی و مشاوره» محدود شده است. مطالعه ی مشروح مذاکرات مجلس در زمان تصویب این قانون هم نشان میدهد که قانون گذاران بهدرستی و بادقت متوجه بوده اند که این سازمان نباید با «امور درمانی و پزشکی» تداخل داشته باشد و چندین بار این مسأله طرح شد و در پاسخ از طرف ارایه دهندگان این طرح اعلام شده است که منظور از «مشاوره» در این طرح «مشاوره های غیردرمانی» است و طبیعتاً نمیتوان از آن شمول بر «رواندرمانی» را تلقی کرد.
ضمن تأکید بر لزوم نظارت عالیه ی وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بر کلیه ی امور مرتبط با سلامت روان جامعه، و با توجه به مخاطراتی که دخالت سازمانهای غیرمرتبط با امور پزشکی و درمانی برای سلامت بیماران و جامعه خواهد داشت، لازم است موضوع به طور جدی در وزارت بهداشت طرح و پیگیری شود، تا با تعریف دقیق استانداردها و حیطهی مسؤولیتها و وظایف ارایه دهندگان خدمات سلامت روان، به ارتقای سلامت جامعه کمک شود، و تداخل عملکردها و مداخله های افراد و سازمانهای غیرمرتبط باعث ضرر و زیان به مردم عزیزمان نشود.
انجمن علمی روانپزشکان ایران آمادگی دارد، تا با تکیه بر تجربیات و نظرات کارشناسی خود در این زمینه، به پیگیری این موضوع کمک کند.
|